Năm mươi ba năm đã trôi qua, nhưng những điều Chủ tịch Hồ Chí Minh viết trong tác phẩm với dung lượng gần 700 từ vẫn vẹn nguyên tính thời sự. Tuy diễn đạt ngắn gọn, nhưng tác phẩm đã bao quát nhiều luận điểm lớn và có ý nghĩa cốt lõi của Hồ Chí Minh về đạo đức cách mạng.

Chủ tịch Hồ Chí Minh. (Ảnh tư liệu)

Việc xây dựng nền tảng đạo đức cách mạng là một trong những nguyên tắc hàng đầu, đồng thời cũng là đòi hỏi sống còn cho sự tồn tại, uy tín và vai trò xã hội của một chính đảng cách mạng chân chính. Vào những thời điểm khó khăn, phức tạp, đòi hỏi về đạo đức càng trở nên gay gắt hơn. Vì vậy, vào thời điểm viết tác phẩm này, cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của nhân dân ta đang bước vào giai đoạn hết sức quyết liệt, Bác đã đánh giá và khẳng định rằng, một trong những nguyên nhân quyết định để sự nghiệp cách mạng đạt được những thắng lợi to lớn và để chúng ta vững tin vào thắng lợi chính là do có “rất nhiều cán bộ, đảng viên ta tỏ ra anh dũng, gương mẫu, gian khổ đi trước, hưởng thụ đi sau” nên trong lịch sử đấu tranh cách mạng, Đảng ta đã giành được niềm tin yêu, sự tin tưởng của nhân dân, đưa “dân tộc ta tiến lên không ngừng từ thắng lợi này đến thắng lợi khác”. Điều đó cũng chính là sự khẳng định vai trò cái “gốc”, cái “nền” của đạo đức cách mạng. Không có gốc, không có nền thì không thể thu phục được lòng người, không thể đứng ra làm gương, dẫn đường cho người khác. Nói như Bác Hồ, “người cách mạng mà không có đạo đức thì dù có tài giỏi mấy cũng không thể lãnh đạo được nhân dân” và như vậy thì không thể nói đến sự nghiệp cách mạng. Trong tư tưởng vĩ đại của Bác, đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên phải được thể hiện rất thực tế, cụ thể, sinh động “trong mọi hoạt động hàng ngày, nhất là trên mặt trận sản xuất và chiến đấu”, và tích hợp lại một cách nhất quán trong cả quá trình “lịch sử đấu tranh của Đảng”.

Sau khi khẳng định những phẩm chất đạo đức cách mạng chung của Đảng được hình thành từ những phẩm chất đạo đức cách mạng thể hiện trong mỗi cá nhân cán bộ, đảng viên, Bác đã thẳng thắn, nghiêm khắc chỉ ra rằng, “bên cạnh những đồng chí tốt, còn có một số ít cán bộ, đảng viên mà đạo đức, phẩm chất còn thấp kém”. Đó chính là sự mất gốc, mất nền tảng căn bản mà Bác gọi tên của căn bệnh đó là “chủ nghĩa cá nhân”. Bác chỉ ra rằng, chủ nghĩa cá nhân là những con người “việc gì cũng nghĩ đến mình trước hết… không lo mình vì mọi người mà chỉ muốn mọi người vì mình… ngại gian khổ, khó khăn, sa vào tham ô, hủ hoá, lãng phí, xa hoa. Họ tham danh trục lợi, thích địa vị quyền hành. Họ tự cao tự đại, coi thường tập thể, xem khinh quần chúng, xa rời thực tế, mắc bệnh quan liêu mệnh lệnh. Họ không có tinh thần cố gắng vươn lên, không chịu học tập để tiến bộ”. Người khẳng định, chủ nghĩa cá nhân chính là nguyên nhân quan trọng nhất dẫn đến sự “mất đoàn kết, thiếu tính tổ chức, tính kỷ luật, kém tinh thần trách nhiệm, không chấp hành đúng đường lối, chính sách của Đảng và của Nhà nước, làm hại đến lợi ích của cách mạng, của nhân dân” và còn dẫn đến nhiều sai lầm khác của cán bộ, đảng viên - đó cũng chính là nguy cơ của một đảng cầm quyền.

Để xây dựng Đảng vững mạnh toàn diện, làm cho Đảng có đủ năng lực, sức mạnh tiếp tục lãnh đạo cách mạng, hoàn thành sứ mệnh lịch sử trước dân tộc, trước nhân dân, Bác Hồ đã chỉ rõ: “mỗi cán bộ, đảng viên phải đặt lợi ích của cách mạng, của Đảng, của nhân dân lên trên hết, trước hết. Phải kiên quyết quét sạch chủ nghĩa cá nhân, nâng cao đạo đức cách mạng, bồi dưỡng tư tưởng tập thể, tinh thần đoàn kết, tính tổ chức và tính kỷ luật. Phải đi sâu đi sát thực tế, gần gũi quần chúng, thật sự phát huy quyền làm chủ của nhân dân. Phải cố gắng học tập, rèn luyện, nâng cao trình độ hiểu biết để làm tốt mọi nhiệm vụ”.

Đọc lại tác phẩm “Nâng cao đạo đức cách mạng quét sạch chủ nghĩa cá nhân” trước những yêu cầu, đòi hỏi của sự nghiệp cách mạng trong hoàn cảnh, điều kiện mới, chúng ta thấy rằng tư tưởng của Bác về đạo đức của người cán bộ, đảng viên vẫn còn nguyên giá trị, nóng hổi tính thời sự, tính cách mạng và tính chiến đấu của người cộng sản, tiếp tục soi sáng cho công tác giáo dục, rèn luyện cán bộ, đảng viên và xây dựng Đảng trong giai đoạn mới.

Một trang bản thảo bài viết của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân” (3/2/1969). (Ảnh tư liệu)

- Trước hết, đó là những chuẩn mực tạo nên một hệ giá trị về đạo đức gắn bó và kế tục truyền thống dân tộc. Nó bao trùm và xuyên suốt trong cả quá trình đấu tranh, lãnh đạo cách mạng của Đảng ta. Đạo đức cách mạng của từng cán bộ, đảng viên tích hợp thành đạo đức của Đảng và nó không hề thuần tuý là một phép cộng mà là từ một cái “gốc”, một “nền tảng”, tạo ra một “sản phẩm văn hoá” của một dân tộc trong quá trình lịch sử, để nhân lên thành uy tín, thành sức mạnh, năng lực lãnh đạo xã hội của Đảng.

- Thứ hai, đạo đức của người cán bộ, đảng viên không phải ngẫu nhiên mà có. Nó được hình thành từ bản chất giai cấp, tính chất dân tộc, mục đích cao cả của cách mạng và trưởng thành qua rèn luyện, tu dưỡng thường xuyên trong cuộc đấu tranh cho lý tưởng của Đảng, của dân tộc, trong một tập thể, một tổ chức cụ thể. Thước đo, tiêu chí đánh giá xác đáng nhất phẩm chất đạo đức ấy chính là uy tín trước nhân dân, là khả năng “gánh vác” hoàn thành trọng trách mà cách mạng giao phó cho từng cán bộ, đảng viên trên những cương vị công tác cụ thể, trong những hoàn cảnh làm việc cụ thể. Đạo đức cũng chính là một điều kiện, một yếu tố không thể thiếu để tạo ra sức mạnh và làm nên thắng lợi chung của Đảng và toàn dân tộc.

- Thứ ba, người cán bộ, đảng viên có đạo đức là người phải biết tẩy sạch, “quét sạch” chủ nghĩa cá nhân. Phải biết hy sinh vì ích lợi của tập thể, của cộng đồng dân tộc; biết “cho” trước khi “nhận”. Phải biết nhận thức và đặt lợi ích cá nhân nhỏ bé của mình, gia đình mình trong lợi ích to lớn có ý nghĩa quyết định của toàn Đảng, toàn dân tộc. Đó là sự biểu hiện lòng trung thành với cách mạng, ý thức về việc góp phần tạo dựng nên uy tín của Đảng trước nhân dân, làm cho đạo đức cách mạng có sức lôi cuốn trước mục tiêu và lý tưởng của Đảng là “độc lập dân tộc, dân giàu nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ và văn minh”.

- Thứ tư, đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên phải được biểu hiện qua lăng kính của nhân dân, được nhân dân đánh giá, thẩm định, thể hiện qua uy tín, sự tin yêu của nhân dân. Người cán bộ, đảng viên trước hết phải là công bộc của dân, phải gần gũi nhân dân, lắng nghe dân, tạo được môi trường dân chủ thực sự đối với dân, khiêm tốn và không ngừng học tập để nâng cao trình độ. Người cán bộ, đảng viên phải kiên quyết chống bệnh quan liêu, bởi vì quan liêu cũng là nguyên cớ dẫn đến tham ô và lãng phí mà nhiều lần Bác gọi là “ăn cắp” của công.

Trong thời kỳ mới, chúng ta đang mở cửa và hội nhập, phát triển kinh tế nhiều thành phần, thực hiện cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước dưới sự lãnh đạo của Đảng. Sự nghiệp cách mạng khó khăn phức tạp, đòi hỏi Đảng ta phải mạnh. Đảng mạnh là do mỗi chi bộ phải tốt, chi bộ tốt là do mỗi đảng viên đều tốt. Đảng phải thường xuyên đổi mới và chỉnh đốn để xây dựng Đảng thành tổ chức vững mạnh và trong sạch.

Do đó, vấn đề đặt ra đối với mỗi cán bộ đảng viên là phải thường xuyên tự đổi mới, tự rèn luyện. Nâng cao đạo đức cách mạng, thực hành chống chủ nghĩa cá nhân ngay trong mỗi con người. Hơn lúc nào hết, hiện nay vai trò nêu gương về đạo đức của cán bộ, đảng viên là vấn đề rất quan trọng. Học tập tác phẩm của Chủ tịch Hồ Chí Minh Nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân giúp chúng ta làm đúng những lời chỉ dẫn quý báu của Người.

Kỷ niệm 53 năm Bác Hồ viết bài báo "Nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân", đọc lại những tư tưởng vẫn còn nóng hổi giá trị như Người vừa mới viết ra - chúng ta càng tự hào vì đã làm theo chỉ dẫn của Người, đang và sẽ kiên quyết khắc phục những thiếu sót về lãnh đạo, về tuyên truyền giáo dục, về tổ chức thực hiện, như Bác Hồ mong muốn: "Ðó là một cách thiết thực để kỷ niệm ngày thành lập Ðảng ta".